کاخ موزه باغچه‌جوق که در یازدهم تیرماه 1375 با شماره 1739 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، آینه‌ای از هنر، معماری و فرهنگ مردم ماکوست؛ گنجینه‌ای نفیس که نسل‌ها آن را با عشق، غیرت و احترام نگاه داشته‌اند. این بنا تنها یک شاهکار معماری نیست؛ بلکه دفتر خاطرات تمدنی است که در عمق جان مردم این سرزمین خانه کرده است.

بی‌تردید در سال‌های گذشته تلاش‌های ارزشمند و قابل‌تقدیری برای مرمت و بازسازی بخش‌هایی از این عمارت باشکوه صورت گرفته است؛ اقداماتی که روزنه امید را برای دوستداران میراث فرهنگی گشود و نشان داد نگاه‌های مسئولانه و دلسوزانه نسبت به این یادگار سترگ هنوز زنده است.

اما پرسش اساسی همچنان پابرجاست؛

آیا نگهداری این مجموعه کم‌نظیر، با "نگاه تخصصی، اصولی و مداوم" دنبال می‌شود؟

"مرمت، آغاز نجات است؛ اما صیانت مستمر رمز بقای میراث".

اگر نگهداری پایدار و علمی صورت نگیرد، همه مرمت‌ها تنها وصله‌هایی موقتی بر پیکری خواهد بود که هر روز در معرض فرسایش دوباره قرار دارد.

امروز نبود یک نظام مراقبتی جدی، کمبود نگاه تخصصی و بی‌توجهی به اصول نگهداری، این جواهر تاریخی را بار دیگر به سمت فرسودگی و فروپاشی سوق داده است. هر ترک تازه بر دیوارهای این بنا، شکافی در تاریخ ماست. هر ریزش، بخشی از هویت ما را می‌رباید. و هر روزِ تعلل، خیانتی است به میراثی که نسل‌های پیشین با رنج و امید برای ما به امانت گذاشته‌اند.

ماکو تنها یک جغرافیا نیست؛ هویت جمعی است که ریشه‌هایش در بناهایی چون "عمارت شگفت‌انگیز کاخ سردار ماکو" تنیده شده است. اگر این ریشه‌ها تضعیف شوند، تنه فرهنگ ما خشک خواهد شد. و اگر کاخ سردار فروبریزد، بخشی از «خودِ ما» برای همیشه خاموش خواهد شد.

اکنون زمان آن رسیده است که گوش‌هایمان را به فریاد خاموش این کاخ بسپاریم؛ پیش از آن‌که سکوت و فراموشی، جای آن را بگیرد. نگاه‌ها باید از مرمت‌های مقطعی به صیانت دائمی و مسئولانه تغییر کند؛ از تعریف پروژه به تعریف رسالت.

کاخ سردار ماکو یک بنای تاریخی نیست؛ هشداری است که ما را به بیداری فرا می‌خواند.

مهدی تندرست

مسئول روابط عمومی فرمانداری شهرستان ماکو